پژوهش با هدف ژرف کاوی و تبیین پیچیدگی های فضای عمومی شهری چندلایه؛ که متاثر از شکل بندی های اجتماعی جامعه و نقطه آغازین معرفت شناسی فضا در همبستگی با واقعیت اجتماعی می باشد، انجام می پذیرد. پارادایم تحقیق، انتقادی و در چارچوب نظریه ی تولید اجتماعی فضای لوفور، زندگی روزمره را ازطریق تحلیل ضرباهنگ و در پیوند زمان-مکان واکاوی می کند. سؤالات تحقیق درراستای شناسایی مولفه های موثر بر ضرباهنگ رخداد کنش ها و نیز تدوین مدلی زمینه ای با هدف خوانش فضای پل خواجو می باشد. نوآوری پژوهش، توصیف و تبیین بخش پنهان فضای عمومی شهری انتخابی با استفاده از تحلیل ضرباهنگ رخداد کنش های مغایر با گفتمان رسمی جامعه است. با بهره گیری از تئوری زمینه ای، تحلیل سیستماتیک اطلاعات ناشی از برداشت میدانی(مصاحبه های عمیق و مشاهدات وجه عینی رخداد کنش ها صورت گرفته است. نتایج در یک مدل نظری-زمینه ای در 12 مقوله اصلی ارتباط کنش ها با شرایط زمینه ای، علل بروز، عوامل مداخله گر و پیامدها را نشان می دهد: زمینه ها (نظم ایدئولوژی-حکومتی، طبیعی و محیطی)؛ علل (نظم هنجارین و مدیریت پایشی)؛ عوامل مداخله گر (تعاملات برنامه ریزی شده، تبادلات فرهنگی و همپیوندی مقوله ها)؛ و پیامدها (پیش بینی-بودن فضا، آگاهی بخشی از مطالبات، کاهش مشروعیت گفتمان رسمی و تصاحب فضا) می باشد. رخداد کنش ها، گزینش زمانی و مکانی داشته و با عضویت در گروه های اجتماعی همراه و هدف آن ها تثبیت فضایی، کسب خودمختاری و مشروعیت در فضا ودارای الگوهای قانون ستیزی-هنجارستیزی، تصاحب فضا، روان پالایی و مطالبات می باشد.

تحلیل گفتمان انتقادی شاخه ای جدید و بین رشته ای در علوم انسانی و بالاخص در حوزه نقد زبان شناختی است که در سال های اخیر توسعه بیشتری پیدا کرده و در تحلیل مسائل مختلف سیاسی- اجتماعی و البته متون ادبی خودنمایی می کند. نورمن فرکلاف نظریه پرداز و بنیان گذار این جریان فلسفی-زبان شناختی در اواخر قرن بیستم میلادی با دریافت و گذر از نظریات نشانه شناسی، تأویل گرایی گادامر، دیرینه شناسی میشل فوکو و با رد آراء صرفا اقتصاد گرایانه ی نئوکمونیست ها و با نگاهی به پسا ساختار گرایی دریدایی توانست مفهوم گفتمان قدرت و مردم را از طریق ساخت های ایدئولوژیک به دست آمده از صورت های زبانی تازگی ببخشد.مقاله ی حاضر می کوشد با رویکردی تطبیقی، مفهوم کلیدی و کلان مدرنیته را در بافت موقعیتی رمان های مدیر مدرسه از جلال آل احمد و سفر به انتهای شبِ لویی-فردینان سِلین فرانسوی، که اصطلاح مدرنیته به عنوان گفتمان قدرت در رمان های نیمه اتوبیوگرافیک (خود زندگی نامه) مذکور در تضاد با گفتمان رسمی قهرمان های داستان است، بر اساس رویکرد نظری نورمن فرکلاف تحلیل و بررسی کند. باید گفت که آل احمد در مدیر مدرسه قصد انتقاد از عواقب جامعه ای را دارد که غرب زده شده و به تقلید از مدرنیته ی غربی اخلاق، معنویات و فرهنگ سنتی را به فراموشی سپرده است. سِلین نیز در سفر به انتهای شب با دنیای پست مدرن غرب و گفتمان مدرنیته که در جایگاه گفتمان قدرت قرار دارد، رسم و رسوم جاری بین افراد جامعه را، که تحت تاثیر پدیده ی مدرنیزاسیون دولتی و ظهور بیش از پیش ماشین های صنعتی هویت انسانی خود را باخته اند، در قالب جملات قصار و لحن عامیانه به دیده ی تحقیر می نگرد.

رهبران اتحاد شوروی در چند دهه حاکمیت بر آسیای مرکزی، سیاست های الحادی و ضدمذهبی را در مقابل اقوام مسلمان آسیای مرکزی در پیش گرفتند که موجودیت مسلمانان را تهدید می کرد. به دنبال آغاز جنگ جهانی دوم، اتحاد شوروی ناچار از تجدید نظر در سیاست های دشمنی علیه مسلمانان شد و تشکیلاتی به نام اداره دینی مسلمانان یا اداره مفتیات را به وجود آورد که حیات مذهبی مسلمانان آن کشور را سامان می داد. حال پرسش اصلی این نوشتار آن است که علمای اداره دینی در مواجهه با تهدیدهایی که از سوی اتحاد شوروی متوجه بقای جامعه مسلمانان بود، چه راهکاری را در پیش گرفتند؟ در این نوشتار نشان داده می شود که این دسته از علما برای حفظ موجودیت جامعه مسلمانان، اسلام و سوسیالیسم را دو مکتب سازگار معرفی کردند که در عین حفظ تفاوت، امکان همزیستی شان وجود دارد.

یکی از برجستگی های زبانی قرآن، استفاده از شیوه های بیانی مختلف به منظور نشان دادن مفهومی خاص است. جستار حاضر تلاش دارد تا به شیوه توصیفی-تحلیلی و بر اساس تحلیل کیفی یافته های آماری، با تکیه بر نظریه کارگفت سِرل (1969) که جایگاه ویژه ای در فهم و دستیابی به لایه های عمیق تر معنایی متون مقدس ایفامی کند، به واکاوی کاربست کارگفت تعهّدی در قرآن بپردازد و به این پرسش ها پاسخ دهد که کارگفت های تعهدی در قرآن در چه قالب های بیانی ای ارائه شده اند؟ و پاره-گفتارهای حاوی این کنش های تعّهدی چه مضامین و موضوعاتی را دربرمی گیرند؟ به منظور انجام این پژوهش، ابتدا با درنظرگرفتن معیارهای نحوی، واژگانی و معنایی، آیات شامل کنش تعهّدی به روش کتابخانه ای استخراج و سپس برای هر مورد، ویژگی های مختلفی از جمله قالب گفتمانی کنش، فرد متعهّد شونده و مضمون تعهّد تعیین شد. در نهایت رابطه بین قالب بیانی و مضمون مورد بررسی قرارگرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که در گفتمان قرآن، کارگفت تعهدی در چهار قالب سوگند، وعد، وعید و عهد ارائه شده است که هر یک خود شامل صورت های الهی و غیرالهی با ویژگی های خاص خود می-شود. مقایسه کمّی این چهارگروه نشان می دهد که وعیدها با اختلاف معناداری جایگاه نخست را به خود اختصاص می دهند و اشکال دیگر این کنش نظیر وعد، سوگند و عهد در مراتب بعدی قرارمی گیرند. علاوه براین، بررسی شخصیت محوری عاملان سخن و جایگاه آن ها به مثابه بافت موقعیتی کلام نشان می دهد که توازن قدرت و جایگاه، میان طرفین گفتگو وجودندارد که این امر خود عاملی تعیین کننده در انتخاب چنین قالب های بیانی ای محسوب می شود. در تمامی این موارد ساخت های زبانی و ظرافت های موجود در آن ها به ویژه امکانات حوزه وجه نمایی، ارتباط بین نحوه بیان و توازن قدرت میان طرفین گفتگو را به نمایش می گذارد. محور اصلی موضوعات، دامنه و تعدد آن ها نیز در چهارگونه مورد بحث متفاوت است ولی در برخی موارد همپوشانی مشاهده می شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سیاست های مربوط به دستفروشی از یک سو به دلیل نقش اقتصادی این شغل در کاهش فقر و از سوی دیگر با توجه به هزینه های زیادی که هرساله در شهرها صرف جابه جایی یا ساماندهی دستفروشان می شود، نقش مهمی در دستیابی به حکمروایی همه شمول شهری دارند. ازاین رو مقاله حاضر به تحلیل سیاست رسمی سازی دستفروشان که به ویژه در پنج سال گذشته در گفتمان رسمی مسیولان غلبه یافته است، می پردازد. در این مقاله با استفاده از چارچوب تحلیلی غیررسمیت شهری به دو برنامه پیشنهاد شده شناسنامه دار کردن دستفروشان و انتقال آنها به بازارچه های رسمی در راستای این سیاست توجه شده است. این تحلیل با استفاده از چارچوب تحلیل سیاست WPR، با روش های تحلیل محتوا با استفاده از نرم افزار تحلیلی Atlas. ti و همچنین تحلیل گفتمان انجام شده است. با توجه به این چارچوب تحلیلی، سیاست ها و برنامه های مشابه در شهرهای بیست ویک کشور جهان جنوب هم تحلیل شده است. نتایج تحلیل نشان داده است که سیاست های رسمی سازی دستفروشی بر صورت بندی دوگانه رسمی-غیررسمی تاکید دارند و با نادیده گرفتن در هم تنیدگی این دو در عمل از رسیدن به اهداف خود باز می مانند. به این ترتیب و همان گونه که مطالعه تحقیقات سایر شهرهای جهان جنوب نشان می دهد، برنامه هایی مانند دادن مجوز به دستفروشان یا انتقال آنها به مکان هایی با کاربری رسمی تجاری، کاستی های جدی در هدف گیری دستفروشان ضعیف تر و برنامه ریزی برای جمعیت کثیر دستفروشانی که از این هدف جا مانده و منبع درآمدی دیگری ندارند داشته که به بازگشت دستفروشان به خیابان ها و در واقع هدر رفتن بودجه شهرها و منابع مالی دستفروشان منجر خواهند شد.

حسب بند 2 ماده 490 قانون مدنی، مستاجر مکلف است عین مستاجره را برای همان مصرفی که در اجاره مقرر شده و در صورت عدم تعیین، در منافع مقصود که از اوضاع و احوال استنباط می شود، استعمال نماید. در صورت تخلف مستاجر از این تکلیف و عدم امکان منع او، طبق ماده 492 قانون مزبور موجر حق فسخ اجاره را خواهد داشت. مفهوم و مصادیق استیفای منفعت مغایر با مورد اجاره و نیز آثار آن، در قانون مدنی و قوانین روابط موجر و مستاجر مصوب 1356، 1362 و1376  به خوبی تبیین نشده است. در این مقاله تلاش بر آن است که بر اساس منابع فقهی این مساله تجزیه و تحلیل شود و مفهوم و مصادیق استیفای منفعت مغایر با مورد اجاره در سه نوع اجاره اشیا، اشخاص و حیوانات نیز بررسی شود. همچنین آثار استیفای منفعت مغایر و ضمانت اجرای این تخلف مستاجر شامل حق فسخ موجر در صورت عدم امکان منع مستاجر، ضمان مستاجر نسبت به عین مستاجره و ضمان مستاجر نسبت به منافع تبیین شده است. جمع میان تعهد مستاجر به پرداخت اجرت المسمی و پرداخت اجرت المثل منافع مغایر، در مواردی که منفعت مقرر در اجاره با منفعت مغایر استیفاشده، مانعه الجمع است و مبتنی بر نظریه امکان ملکیت منافع متضاد بوده که در این مقاله ضمن طرح این نظریه، آرای حقوقدانان نیز نقد و بررسی می شود.

هدف: علی رغم انعکاس فراوان مسئله ی «انقلابی» بودن و عمل کردن در گفتمان حاکم بر کشور ما، مبادی نظری این نوع مواجهه با مسائل اجتماعی-سیاسی هنوز از آموزه­ های دینی و اسلامی در حد اندکی استخراج شده است. مقاله حاضر به دنبال چارچوب­ بندی مفهومی بعضی عوامل مبنایی-تربیتی کنش انقلابی در انسان ها بر اساس این آموزه­ ها می باشد، در قالبی تطبیقی با مفاهیم علوم انسانی و اجتماعی مدرن. روش شناسی پژوهش: روش مقاله متکی بر تأمل اجتهادی و تفسیری نگارنده بر روی گفتمان اسلامی و در قالب عناصر تحلیل گفتمان به حساب می ­ آید، به شیوه ­ ای تطبیقی با چهارچوبی از دوگانه­ های مفهومی مستخرج از گفتمان­ های موجود حول معنای کنش انقلابی؛ و در ضمن استناد به مدارکی اجمالی از منابع دست اول اسلامی و اندیشه متفکرین. یافته­ ها: چارچوب مفهومی عوامل تقویت­ کننده ی شخصیت و کنش انقلابی در گفتمان اسلامی از منظر استنباطی مقاله شامل موارد ذیل می­ شود: «ضدیت» بنیادین و شدید دین با برخی امور و جماعات انسانی، ارتقای «جمع گرایی» و مسئولیت ­ مندی اجتماعی انسان، ارتقای «آرمان ­ گرایی» غیرمادی و فرادنیایی او، تقویت «عمل گرایی» و اراده ی انسانی، تقویت نگاه «انسان ­ مدار» و خدامحور برای رقم زدن تحولات اجتماعی، افزایش «استقلال» متدینین از عرف­ ها و زمینه ­ های منفی و انفعالی اجتماعی، «سیاست ­ گرایی» دین و توجه زیاد به قدرت و ولایت سیاسی-اجتماعی. نتیجه گیری: عوامل مذکور، در مکاتب تربیتی-انقلابی دیگر مرسوم در جهان و یا معنویت­ های غیر اسلامی، مفقود یا کم رنگ­ می­ باشند.